ثبت اطلاعات ملکی شروع شد

 

طرح مالیات برخانه‌های خالی
طرح اولیه مالیات برخانه‌های خالی سال ۹۳ تصویب شد، اما به دلیل برخی نواقص این طرح به مرحله اجرا درنیامد. مجلس دوازدهم اما تغییر مصوبه مالیات برخانه‌های خالی را دوباره احیا کرد و بعد از ۴ ماه کش و قوس و رفت برگشت این لایحه به بین مجلس و شورای نگهبان در نهایت، مالیات بر خانه‌های خالی آذرماه ۹۹ به قانون تبدیل شد.
بر اساس این قانون قرار است از خانه‌ها خالی مالیات اخذ شود و مقدار مالیات اخذشده نیز به قدری زیاد است که برای مالکان صرف نخواهد کرد که خانه خود را خالی نگه دارند، احتمالا یا آن را وارد بازار فروش یا بازار اجاره مسکن خواهند کرد.

چه خانه‌‎‌هایی مشمول مالیات می‌شوند؟
اما اخذ مالیات از خانه‌های خالی شرایطی دارد:

اول اینکه، در ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم آمده است که این قانون مشمول واحدهای مسکونی واقع در شهرهای با جمعیت بیش از ۱۰۰ هزار نفر می‌شود. بنابراین واحدهای مسکونی در شهرهای کوچک و روستاها مشمول این قانون نمی‌شوند.
دوم اینکه واحد مسکونی «خانه خالی» تلقی می‌شود که بیش از ۱۲۰ روز معادل ۴ ماه خالی بمانند. این فرصت برای خانه‌های نوساز 12 ماه و برای انبوه‌سازان 18 ماه است. همچنین در صورت تغییر مالکیت، مالک جدید نیز 4 ماه برای اینکه ملکش جزء خانه‌های خالی محسوب نشود فرصت دارد.
سوم اینکه هر خانوار می‌تواند دو واحد مسکونی در دو شهر مختلف داشته باشد و مشمول پرداخت مالیات نشود. یکی از این واحدها به عنوان محل اقامت اصلی و دیگر به عنوان محل اقامت فرعی ثبت می‌شود. بنابراین اگر خانواری در یک شهر دو خانه داشته باشند که یکی از آنها خالی باشد مشمول مالیات می‌شود اما اگر یکی از این واحدها در شهر دیگری باشد، مشمول مالیات نمی‌شود.

در این بین استثنائاتی نیز در نظر گرفته شده که البته به اعتقاد برخی همین استثنائات ممکن است زمینه اجرای ناقص قانون را فراهم کند.

مقدار مالیات بر خانه‌های خالی چقدر است؟
به طور خلاصه می‌توان گفت در سال اول حدود ۵۰ درصد مبلغ اجاره، در سال دوم حدود ۱۰۰ درصد مبلغ اجاره و سال سوم به بعد ۱۵۰ درصد مبلغ اجاره در هر ماه به عنوان مالیات از مالک کسب می‌شود. این یعنی اگر ملک شما خالی شناسایی شود و درآمد اجاره آن سالی ۵۰ میلیون تومان باشد، حدود ۲۵ میلیون تومان از شما مالیات اخذ خواهد شد.

البته این مقدار برای مالکان حقوقی دو برابر است. یعنی در سال اول به اندازه ۱۲ ماه، در سال دوم به اندازه ۲۴ ماه و در سال سوم به بعد به اندازه ۳۶ ماه درآمد اجاره‌ای ملک از مالک مالیات گرفته خواهد شد.

اخذ مالیات از خانه‌های خالی پیش از این دو بار در ایران اجرا و هر دوبار به شکست منجر شده است. یکبار دهه پنجاه تا اواخر دهه ۶۰ و دیگر دهه 70 تا اواخر سال ۸۰. مهم‌ترین عامل عدم موفقیت این طرح‌ها نبود بستر مناسبی برای شناسایی خانه‌های خالی و ضعف نظارتی بوده است.

از این رو است که وزارت راه و شهرسازی سامانه ملی ثبت املاک و اسکان کشور راه‌اندازی کرده و حال اعلام می‌کند که همه خانوارها و افراد حقیقی و حقوقی فارغ از اینکه مالک، مستاجر یا حتی ساکن خانه‌ای رایگان هستند، باید نسبت به ثبت محل سکونت خود در سامانه کد یکتا اقدام کنند و جریمه‌‎هایی برای ترغیب افراد به ثبت‌نام در سامانه در نظرگرفته است. اما چگونه باید در سامانه کدیکتا ثبت‌نام کرد؟

سامانه کد یکتا چیست؟
سامانه کد یکتا مسکن سامانه‌ای است که توسط وزارت راه ایجاد شده و قرار است همه اطلاعات مسکن، املاک و مالکان و مستاجران در این سامانه تجمیع شود و دسترسی کامل و یکجا به آنها برقرار شود.

با راه‌اندازی این سامانه مدیریت کلان کشور به طور دقیق از تعداد املاک موجود در کشور و جزییات آنها مطلع می‌شود. مانند آنکه مشخص می‌شود در هر شهر چه تعداد مسکن با چه متراژی موجود است و چه تعداد از آنها دارای سکنه هستند و هر فرد چه تعداد ملک در کدام شهرها دارد.

مهلت ثبت‌نام در سامانه کد یکتا
آنطور که معاون وزیر راه و شهرسازی اخیرا اعلام کرده زمان ثبت نام در سامانه کد یکتا مسکن برای سرپرستان خانوار از پنجشنبه ۱۹ فروردین ۱۴۰۰ آغاز می‌شود و به مدت دو ماه یعنی تا ۱۹ خرداد ۱۴۰۰ ادامه خواهد داشت.

بعد از پایان این مهلت، وزارت راه و شهرسازی شناسایی خانه‌های خالی که مشمول مالیات می‌شوند را آغاز خواهد کرد. از این رو است که رئیس اداره امور مالیاتی کشور معتقد است اخذ مالیات از خانه‌های خالی از مردادماه آغاز خواهد شد.

جریمه عدم ثبت‌نام یا ثبت اطلاعات نادرست در کدیکتا
وزارت راه بارها اعلام کرده که فارغ از اینکه مالک یا مستاجر، حقیقی یا حقوقی و حتی مالکان زمین نیز باید برای ثبت‌نام در سامانه کد یکتا مسکن اقدام کنند.

وزارت راه اعلام کرده کسانی که در موعد دوماهه، به سایت کد یکتا مراجعه و ثبت نام نکنند مشمول جریمه‌های مختلف می‌شوند. به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی جریمه این افراد قطع یارانه و محرومیت از برخی خدمات بانکی خواهد بود.

همچنین در متن قانون وزارت نیرو مکلف شده که تعرفه آب و برق مالکانی که خوداظهاری نکرده‌اند با بالاترین پلکان قیمتی درنظر گرفته شود.

همچنین اگر فردی دارای خانه خالی باشد و در این سامانه ثبت‌نام نکند و به نوعی تلاش در پنهان کردن این ملک خود کند، بعد از شناسایی ملکش از او دو برابر مالیات اخذ خواهد شد.

وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده است که خود دو میلیون و 100 هزار واحد مسکونی خالی در سطح کشور شناسایی کرده و ثبت‌نام در سامانه یکتا تنها برای تایید این اطلاعات است.

چگونه در سامانه کدیکتا ثبت نام کنیم؟
سامانه‌ای که وزارت راه و شهرسازی برای ثبت مشخصات املاک کشور در نظر گرفته و کدیکتا نامیده می‌شود، دارای آدرس amlak.mrud.ir است.

بعد از ورود به این آدرس و باز شدن سامانه ملی املاک و اسکان کشور با طی مراحلی و ثبت مشخصات شخصی و مشخصات املاک در این سامانه ثبت‌نام کنید.

مرحله اول: ورود شماره همراه سرپرست خانوار است.

مرحله دوم: در صورتی که برای اولین بار به سامانه مراجعه نموده‌اید، به صورت خودکار به صفحه احراز هویت(سامانه سماوا) انتقال داده خواهید شد تا کدملی خود را وارد کنید. دقت کنید که شماره همراه حتما متعلق به کدملی شما باشد. پس از آن کد اعتبارسنجی برای تلفن همراه شما ارسال می‌شود که لازم است آن را در سامانه وارد نمایید.

مرحله سوم: ثبت اطلاعات هویتی است. در این مرحله اطلاعات هویتی خود (سرپرست خانوار) را مشاهده، ویرایش و ثبت نمایید.

مرحله چهارم: در این مرحله لیستی از املاک تحت دارایی خود را مشاهده می‌کنید که باید اطلاعات آن را تصحیح و تایید کنید. به این معنا اگر ملکی به عنوان دارایی شما نشان داده می‌شود اما شما آن را فروخته‌اید، در قسمت تعیین املاک تحت مالکیت اطلاعات آن را ویرایش کنید و گزینه این ملک متعلق به من نیست را ثبت کنید.

انتخاب کاربری ملک اعم از مسکونی، تجاری و اداری به اظهارکننده واگذار شده است. اگر مالک در واحد مسکونی سکونت نداشته باشد، کاربر باید گزینه شخص دیگری در آن ساکن است را انتخاب کند

فعلاً وارد کردن کد رهگیری برای افرادی که ملک لیست شده از سوی سامانه را به فروش رسانده‌اند، الزامی نیست. اما ثبت اطلاعات خریدار در این سامانه ضروری است و فرمی برای آن در نظر گرفته شده است.

همچنین دارندگان قطعات زمین ساخته نشده هم باید اطلاعات ملکی خود را وارد کنند.

اگر کاربر، املاکی دارد که در لیست ارائه شده از سوی سامانه درج نشده، گزینه افزودن ملک جدید را انتخاب کرده و مشخصات آن را ثبت کند.

در صورتی که کاربر، مستأجر یا هر مدل ساکن دیگری در املاک خود دارد، باید مشخصات ساکنان ملک را در سامانه درج کند.

مرحله پنجم: در این مرحله لازم است اقامتگاه اصلی خود را ثبت کنید. ابتدا لازم است مشخص کنید که مالک اقامتگاه اصلی خود هستید یا شخص یا سازمان دیگری مالک است. منظور از اقامتگاه اصلی اقامتگاهی است که در آن زندگی می کنید. در این مرحله لازم است که یک سری اطلاعات مخصوص ملک از جمله مدت زمان اقامت و شناسه آب، برق و گاز ملک را وارد کنید.

چند نکته که باید برای ثبت‌نام در سامانه کد یکتا بدانید
1- لازم است با شماره همراهی که مالکیت آن با کدملی ثبت شده مطابقت دارد وارد سامانه شوید.

2- اگر املاکی را نشان می‌دهد که قبلا آن را فروخته‌اید کافی است در قسمت تعیین تکلیف گزینه «کل ملک را واگذار کرده ام» یا «بخشی از ملک را واگذار کرده ام» را انتخاب کنید.

3- اگر خانه به نام شما است اما در آن مستاجر ساکن است، در قسمت تعیین تکلیف ملک بعد از انتخاب گزینه «من مالک هستم» و ورود اطلاعات ملک، در قسمت اطلاعات سکونت، گزینه «شخص دیگری ساکن است.» را انتخاب کرده و اطلاعات مستاجر خود را در آن وارد نمایید.

4- اگر ملک را فروخته یا ساکن دیگری در آن ساکن است ولی کد رهگیری ندارید؛ نگران نباشید. وارد نمودن کد رهگیری برای ثبت فروش یا سکونت ملک الزامی نیست.

5- توجه کنید امکان ویرایش اطلاعات بعد از ثبت نهایی وجود ندارد. لازم است در وارد کردن اطلاعات خود دقت لازم را به عمل آورید.

6- اقامتگاه اصلی اقامتگاهی است که در آن زندگی می‌کنید و اقامتگاه فرعی اقامتگاه دوم خانواده شماست.

7- ابتدا اقامتگاه اصلی خود را ثبت کنید تا فهرست املاک شما قابل مشاهده شود.

8- از مرورگرهای به روز گوگل کروم یا موزیلا فایرفاکس استفاده کنید.

موافقان طرح مالیات بر خانه‌های خالی چه می‌گویند؟
موافقان طرح مالیات برخانه‌های خالی که در مجلس و در بدنه دولت به خصوص وزارت راه و شهرسازی قرار دارند، بر این باورند که با این قانون شاهد افزایش عرضه مسکن به بازار فروش و اجاره خواهیم بود. به طوریکه قیمت مسکن چه برای خرید و چه برای اجاره افت محسوسی خواهد کرد.

در این بین وزیر راه و شهرسازی مدعی است که در سه ماه پایانی سال ۹۹ تحت تاثیر تصویب این قانون قیمت مسکن ۲۵ درصد افت کرده است. این در حالی است که آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد در هر سه ماه قیمت مسکن در تهران افزایشی بوده است.

مخالفان چه می‌گویند؟
با این حال کارشناسان بازار مسکن این نوع اخذ مالیات را در نظام مالیاتی جهان با ضریب اهمیت پایین و بعد از اخذ انواع دیگر مالیات می‌دانند. تجربه‌های جهانی نشان می‌دهد که مالیات بر خانه‌های خالی بعضا به طور مقطعی در برخی کشورها اجرا شده و راهکاری بلندمدت برای تنظیم بازار مسکن نیست. البته پیش از اخذ این نوع مالیات نیز سه نوع دیگر مالیات بر مسکن اخذ می‌شود.

نخستین نوع مالیات بازار مسکن که پژوهش‌ها نشان می‌دهد موثرترین راه برای کنترل سفته‌بازی است، مالیات سالانه بر املاک است که هیچ نوع استثنا یا معافیتی را برای افراد قائل نیست. در عین حال نرخ این نوع مالیات بسته به منطقه جغرافیایی ملک و قیمت آن به‌صورت شناور از نیم تا ۱.۵ درصد ارزش روز املاک تعریف می‌شود.

مالیات دوم، مالیات بر عایدی سرمایه است. این نوع مالیات در شهرهایی از جهان که با رشد شدید قیمت مسکن و ایجاد جذابیت سرمایه‌گذاری در بازار ملک مواجه است، اجرایی می‌شود.

سومین مالیات نیز‌ مالیات بر معاملات مکرر است که آن نیز برای کنترل سفته بازی در بازار مسکن موثر است.

بعد از اخذ این سه نوع مالیات در برخی شهرهای جهان، مالیات خانه‌های خالی نیز به‌عنوان مالیات مکمل و مقطعی از محتکران ملک اخذ می‌شود. از این رو کارشناسان معتقدند که بدون اخذ سه نوع مالیات دیگر، مالیات برخانه‌های خالی ممکن است تاثیر محسوسی در بازار ملک نداشته باشد.

 

وبسایت ثبت اطلاعات املاک